ik stel u voor: Gilbert D'haen

Achter de schermen van het fotomuseum Antwerpen wordt het levenswerk van Belgisch fotograaf Gilbert D’haen bewaard. Na lang wachten krijgt het archief van deze fotograaf dankzij een samenwerking tussen het museum en het Leuvense Kadoc nog voor de zomer van 2018 een welverdiende beurt in de spotlights.

In deze nieuwe rubriek neem ik je mee op ontdekkingstocht door het foto-archief, maken we samen kennis met de fotograaf en zijn leefwereld, en kijk je mee hoe dozen vol met beelden omgetoverd worden tot een tentoonstelling. De expo zal plaatsvinden in de ontzegende kapel van het wat stoffig klinkende documentatie- en onderzoekscentrum voor religie, cultuur en samenleving (kadoc nvdr) verbonden aan de universiteit van Leuven. Een unieke locatie met een indrukwekkende en hypermoderne archiefbunker waar eveneens stukken van Gilbert D’haen’s nalatenschap opgeborgen liggen. Naast het meer bescheiden aandeel van het Kadoc telt de collectie van het fotomuseum naar schatting meer dan honderdduizend negatieven aangevuld met andere items. Ik ben alvast uiterst benieuwd om het archief met eigen ogen te bewonderen.

Aan de startlijn van het project eerst wat facts and figures. Wat te weten over de man in kwestie?

Gilbert D’haen is in 1932 geboren in Deurne maar groeide op op 't Kiel in een eenvoudige socialistische familie met zes kinderen. Als één van de oudere telgen van het gezin D’haen moet Gilbert op 14 jarige leeftijd net als zijn vader aan het werk bij de Regie voor Telegraaf en Telefoon. Tijdens zijn carrière als telegrafist krijgt hij voor het eerst een fototoestel in handen. Via een versleten gekregen boxcamera en een plastic exemplaar stapt D’haen geleidelijk aan over naar een Kodak camera en sprokkelt hij geholpen door familie, een leider in de scouts en een aantal professionals uit het Antwerpse steeds meer competenties bij elkaar.

Na zijn legerdienst in het militair hospitaal als assistent van een internist meldt D’haen zich aan bij het seminarie van Mechelen maar door zijn gebrek aan kennis van het Latijn werd hij niet toegelaten. Na een mislukte poging om de taal te leren aan de avondschool, besluit Gilbert naar een gespecialiseerde school in Kortrijk te gaan waar hij zich het Latijn meester maakt.

In vergelijking met de jonge snaken die net uit de middelbare school komen, start Gilbert D’haen op vrij late leeftijd (23-24) zijn zesjarige opleiding tot priester. Twee jaar filosofie en 4 jaar theologie die hij met glans doorloopt maar op het laatste moment voor de eindmeet stopzet door twijfel aan het celibaat. In het seminarie leert Gilbert D’haen overigens nog de kunst van het boekbinden en zette hij zich in voor het werk in de donkere kamer van de afdeling theologie.

Nog voor het zover is gooit Gilbert D’haen dus zijn kap over de haag en moet hij op zoek naar een andere stiel. Het verhaal van D’haen’s loopbaan als beroepsfotograaf blijft momenteel nog even verborgen in de dozen van het archief. Wil je toch al eens kennis maken met de fotografie van Gilbert D’haen herbekijk dan zeker de aflevering van documentairereeks België Scherpgesteld (op Canvas) waarin een kort interview met de fotograaf te zien is. De band met de Katholieke Kerk, de jeugdbeweging en de verbondenheid met de gewone mens zijn meteen overduidelijk in de beelden.

Volgende keer meer over het leven van Gilbert D’haen en zijn avonturen als all round fotograaf. Tot dan!

(met dank aan het interview tussen Brecht Bostyn en Gilbert Dhaen uit 2013)

(beelden afkomstig uit de collectie van het fotomuseum Antwerpen _ allen van Gilbert D'haen)