blue are the streets and all the trees are too

De cyanotypie is een diepblauwe directe afdruk van een negatieve foto. Het gaat om een vrij eenvoudig procedé dat je met een aantal makkelijk te verkrijgen chemische stoffen en een behoorlijke dosis zonlicht (of kunstmatig UV licht) kan maken. Het resultaat is een uniek fotografisch kunstwerkje dat iedereen zal verbazen. Aarzel dus niet langer en verzamel volgend boodschappenlijstje.

Dit heb je nodig:

• ammoniumijzer(III)citraat

• rood bloedloogzout (of kaliumhexacyanoferraat)

• water

• (inkjet) printer

• een transparantje

• een digitale foto

• een aquarelpapier (zuurvrij of liever nog neutraal)

• een verfborstel zonder metaal

• een contactraam (gekocht of zelfgemaakt)

Dit zijn de verschillende stappen:

1. de chemie voor een 10tal velletjes A4 papier

Los 10gr ammoniumijzer(III)citraat op in 40ml water van 20°. Je kan hiervoor kraantjeswater gebruiken maar heb je bijvoorbeeld last van veel kalk, gebruik dan flessenwater of nog beter gedemineraliseerd water. De mix leng je aan met water tot je een totaal van 50ml bekomt. Dit is component A.

Voor component B meng je 40ml water van wederom 20° met 4gr rood bloedloogzout. Eens opgelost leng je nogmaals aan tot een geheel van 50ml.

Ik kocht alle chemische benodigdheden op hekserij.nl

Beide componenten kunnen afzonderlijk lange tijd bewaard worden op een donkere plaats. Om de substantie in werking te stellen moeten beide componenten met elkaar vermengd worden maar in deze vorm houdt het mengsel slechts een paar weken.

De verhouding van de mengeling is 1 op 1, bijvoorbeeld 50ml van component A en 50ml van component B.

Het doel is uiteraard om tot een lichtgevoelige substantie te komen, in dit geval, een oplossing die gevoelig is aan UV licht. Maak en bewaar de mix dus niet bij daglicht.

Ook de volgende stap voer je liever niet uit bij het raam:

2. het bestrijken van het papier

De keuze van het aquarelpapier kan variëren volgens kwaliteit en prijsklasse maar in principe kan je met elk papier aan de slag. De blauwdrukken bij dit artikel zijn gemaakt op Canson Fontaney papier van 300gr.

Om de lichtgevoelige laag aan te brengen, bestrijk je de gladde kant van het papier met een kleine hoeveelheid van de oplossing. Je dipt hiervoor je metaalvrije borstel in het mengsel, laat even afdruipen en ga dan met een vloeiende beweging over het oppervlak. Werk snel want de mix zal haastig opdrogen.

Heb je voldoende tijd, laat je behandelde vellen dan een dag rusten vooraleer je overgaat tot de vierde stap in het proces.

3. het negatief bewerken

Om het negatief klaar te maken open je een foto met een kwaliteit van 300 ppi in een beeldbewerkingsprogramma. Ik maak voor deze techniek gebruik van Photoshop.

Je zet de afbeelding om naar zwart/wit en maakt de aanpassingen die volgens jouw smaak nodig zijn. Vervolgens open je een aanpassingslaag ‘niveaus’ en verander je de middentonen naar 2.2, dit maakt je foto bij aanvang te licht maar net goed voor een cyanotypie. Je kan natuurlijk ook via curves je contrast corrigeren. Tenslotte keer je het beeld om naar een negatief.

Nu enkel nog de afbeeldingsgrootte afstemmen op het formaat van je afdrukpapier en bewaren als een jpeg met de hoogste kwaliteit.

Dit bestand druk je af met een inkjetprinter (of in een copycenter) op een transparant materiaal met de instelling premium glossy. In dit voorbeeld printte ik op Transparents Micro Application office van bij Fnac. Laat het negatief minstens een kwartier drogen voor je het benut.

4. belichten

Klem één van je aquarelpapieren met daar bovenop het negatief (de geprinte zijde tegen de lichtgevoelige kant van het vel) tussen een glasplaat van bvb 4 mm en een houten drager. Met ander woorden, een contactraam. Wil je er zelf één maken? Kijk dan hier: http://www.alternativephotography.com/diy-contact-print-frame/

Bevestig een aantal klemmen rondom de frame zodat zowel je negatief als je papier vlak liggen.

Het heeft weinig zin om een cyanotypie te maken wanneer er niet voldoende zonlicht is. Je kan beter wachten op een mooie dag en wanneer de zon hoog staat je contactraam blootstellen aan het licht. De belichtingstijd zal variëren tussen de 5 en de 10 minuten. Even testen is de boodschap aangezien de omstandigheden erg variabel zijn (dikte van de laag, van het glas, het soort papier, het product, …).

Indien je beschikt over een zonnebank, kan je deze ook inzetten als lichtbron.

5. spoelen

Je wast de afdruk nu voorzichtig gedurende vijf minuten onder stromend water tot de gele kleur is verdwenen. Daarna spoel je verder in een waterbad met een druppelende kraan tot je op je foto de kleur wit kan onderscheiden op de plaatsen waar het beeld wit zou moeten zijn.

Ten slotte, laat je het papier drogen aan de waslijn of met de koude knop van de haardroger voor wie weinig geduld heeft.

Je kan je cyanotypie natuurlijk lekker voor jezelf houden maar je kan de blauwdruk ook gebruiken als een originele uitnodiging, een verjaardagskaartje of het menu op je feesttafel. En geloof mij, deze techniek is minder omslachtig dan die leest.

Succes, Maureen.