uit de grabbelton
Uit de grabbelton van het prentenkabinet haal ik drie bijzonderheden voor de fotografieliefhebber. Drie interessante items die bij elke gelegenheid het geschikte geschenk zijn voor jezelf of your loved ones. Een experimenteel boek, een praktische handleiding voor de beginnende fotograaf en een meeslepende documentairereeks spelen de hoofdrol in deze review.
Wist je dat je niet enkel Ikeastukken kan hacken maar ook je camera? Het boek ‘Experimental Photography. A handbook of techniques’ wijdt een volledig hoofdstuk aan operative hacks met stap voor stap instructies die je oude camera een geheel nieuwe dimensie geven. Zo bouw je een 35mm fototoestel (zelfs een compact) in een mum van tijd om tot een slit-scan camera. Een slit-scan foto bestaat uit verschillende opnamestrookjes die het verloop van (een weliswaar beperkte) tijd capteren. Aanschouw het opmerkelijke resultaat in het voorbeeld hieronder en vervolgens de artistieke toepassing van kunstenaar Paolo Gioli. Voel je het al kriebelen?
Voor de waaghalzen worden verder in hoofdstuk 3 twee ingrepen beschreven om een collodium natte plaatcamera te vervaardigen uit een polaroid of een klassiek 35mm toestel. Het nat collodium procedé levert verbluffende beelden op maar de uitvoering is allebehalve kinderwerk. De aanhouder wint zegt men wel eens...
Het boek laat naast de technische vaardigheden ook plaats aan het werk van fotografen die (on)rechtstreeks gebruik maken van de gepresenteerde techniek. Interviews worden afgewisseld met suggesties om een zelf een camera te maken van bijvoorbeeld een luciferdoosje, te experimenteren met het lomography aanbod of toch nog eens een wegwerpcamera te gebruiken. Een behoorlijk aantal fotografische procedés, zoals de cyanotypie waar we het in het prentenkabinet al over hadden, krijgen met eigen variaties en voorbeelden een mooie plaats in deze bundel.
Experimental Photography is bovenal een inspirerend boek dat elke creatieveling, leek of professional, volop zin geeft om al was het maar één techniek uit te proberen of meer te weten te komen over de fotografen die de voorgestelde methodes al in de vingers hebben. Uitgegeven door Thames&Hudson in 2015 en voor een kleine 30€ in de handel of online verkrijgbaar.
Mijn tweede tip is de perfecte gids voor alle spiegelreflexgebruikers die er niet in slagen afstand te doen van de automatische opnamemodus. Het is bijzonder jammer om te investeren in een duur fototoestel en er niet alles uit te halen wat het apparaat te bieden heeft. Het beknopte boekje met de titel ‘Lees dit als je topfoto’s wil maken’ klinkt alsof er dertien in een dozijn van dergelijke uitgaven bestaan. Toch is deze publicatie bijster to the point en vrij van te hoog gegrepen kennersjargon. De auteur Henry Carroll neemt per dubbele pagina één aspect van het foto’s maken onder de loep: in klare taal legt hij de basics van fotografie uit zoals het diafragma, de sluitertijd, scherptediepte, het effect van verschillende lenzen, enz. terwijl in andere hoofdstukken de compositie, het kijken en het belang van het licht aan bod komen.
Regel één in deze handleiding is: negeer alle regels. Het heeft inderdaad weinig zin om alle voorschriften tot in de puntjes na te leven. Creativiteit ontstaat door buiten de lijnen te kleuren maar het kan geen kwaad om met een stevige basis te beginnen en eerst de conventies te kennen vooraleer ze overboord te gooien. Compositieregels komen voort uit een eensgezindheid over wat als een esthetisch beeld wordt beschouwd en kunnen een tool vormen voor wie het zogenaamde ‘oog voor’ mist. Het bekendste gebod is zonder twijfel de regel van drie waar je het beeldvlak horizontaal en verticaal op ⅓ en ⅔ gaat onderverdelen met denkbeeldige lijnen. De snijpunten van de lijnen duiden de plaats aan waar je onderwerp moet komen te staan om een mooi ogende foto te maken.
In ‘Lees dit als je topfoto’s wil maken’ gebruikt de schrijver het beeldmateriaal van grote namen uit de geschiedenis en de hedendaagse kunstfotografie waardoor je als lezer de kans krijgt om tijdens het leren ook kennis te maken met een aantal fantastische foto’s.
Wil je dus af van de automatische stand? En ondertussen iets bijleren over compositie met een grote fotograaf als leermeester? Haal dan 15€ uit je broekzak en ren als de bliksem naar de boekhandel.
Als je honger naar meer fotogeschiedenis na de vorige tip is toegenomen, dan is ‘The Genius of Photography’ iets voor jou. Deze zesdelige BBC documentaire reeks over de evolutie van het medium van het prille analoge begin tot de digitale massaconsumptie vandaag voldoet aan alle verwachtingen. De elite der fotografen en de meest gerenommeerde theoretici wordt voor de camera gehaald om de ontwikkelingen van fotografie als kunstvorm toe te lichten. De benadering van de documentaire is thematisch en niet altijd chronologisch wat andere verbanden blootlegt dan een klassieke line up. Het ene moment ga je als kijker mee op pad met hedendaagse fotograaf Joel Meyerowitz, dan kijk je weer mee over de schouder van all round know it all David Campany (ook co-curator van de actuele hoofdtentoonstelling The still point of the turning world in het fomu nvdr) en vervolgens schaduw je geen persoon maar een foto die decennia geleden werd gemaakt.
Mijn favoriete aflevering is ‘Fixing the shadows’ waar de pioniers uit de 19e eeuw in de spotlight worden gezet. Met aandacht voor de context waarin het jonge medium fotografie met spoed een plaatsje wou veroveren naast andere nieuwe moderne technologieën wordt in de eerste episode van de serie een realistisch beeld neergezet van een boeiende en fascinerende debuutperiode. Natuurlijk delen we niet allemaal mijn voorliefde voor het pioniersgebeuren maar dankzij de makers worden 19e eeuwse beelden eens niet voorgesteld als stoffelijk overschot. Waarvoor dank.
De documentaire doet vooral dienst als een degelijke introductie in de geschiedenis van de fotografie van Daguerrotypie tot heden. Als je nu eens eindelijk een naam wil plakken op dat ene bekende beeld van die moeder met haar drie kinderen, of weten welke foto’s die Diane Arbus nu eigenlijk maakt of uiteindelijk wil kunnen meepraten over het befaamde ‘moment décisif’; zet Netflix dan even op pauze en bekijk ‘The Genius of Photography’ op dvd of via streaming.
